Behandeling van spataders

Spataders zijn niet alleen een esthetisch maar ook een gezondheidsprobleem. Spataders zijn een duidelijk teken van chronische veneuze ziekte. Er wordt aangenomen dat ze veroorzaakt worden door een wijziging in de aderwand, die daardoor andere elastische eigenschappen krijgt dan die van gezonde aders.¹ Spataders zijn meestal het gevolg van uitzetting van de aders, beschadiging van de kleppen in de aders of beide, hoewel ze ook kunnen ontstaan door diepe veneuze trombose.¹

Er zijn factoren die voorbeschikken tot het ontstaan van spataders, zoals van het vrouwelijke geslacht zijn, zwangerschap, leeftijd, overgewicht, chronische constipatie, langdurig staan of de aanwezigheid van een tumor.²

Hoe worden ze behandeld?

Spataders kunnen complicaties veroorzaken zoals infecties, zweren en het ontstaan van bloedklonters.² Daarom is het van groot belang om deze zo snel mogelijk te behandelen.³ Bij het kiezen van een behandeling moet er rekening gehouden worden met de symptomen en de voorkeuren van de patiënt. In de eerste stadia van de ziekte verdient een conservatieve behandeling de voorkeur. Die bestaat uit compressie, hoogstand van de benen in rust en aanpassingen van de levensstijl (lichaamsbeweging, verlaging van het cardiovasculaire risico en vermijden dat de benen opzwellen). Het is ook belangrijk om beïnvloedbare risicofactoren zoals overgewicht te vermijden.² Die maatregelen worden versterkt door de toediening van venotonische medicatie om de symptomen en vooral het oedeem te verlichten.⁴ Ze werken in op de macro- en microcirculatie, de wand en de kleppen van de aders, verminderen de ontstekingsreactie en grijpen in op de mechanismen die overdruk in de aders veroorzaken. Aangezien compressietherapie in warme landen slecht opgevolgd wordt, is venoactieve medicatie het enige beschikbare alternatief voor de behandeling van de vroege stadia van chronische veneuze ziekte.⁵

Kunnen spataders verwijderd worden?

In gevorderde stadia van spataders is een chirurgische behandeling noodzakelijk. Die heeft als doel de terugvloei van bloed te voorkomen, de normale circulatie te herstellen en de spataders te verwijderen om de symptomen te onderdrukken en complicaties te voorkomen^2,4. Welke chirurgische techniek toegepast wordt, hangt af van het type spataders en van elk specifiek geval, waarbij rekening gehouden wordt met de mogelijke complicaties van de behandeling. De meest gebruikte chirurgische technieken zijn²:

• Thermische ablatie: vernietigt de beschadigde aders met behulp van een laser die uitwendig wordt toegepast of via een katheter in een ader gestoken wordt². De twee opties zijn:
  • Externe thermische laserablatie: werkt bij ’spinaders’ (teleangiëctasieën)².
  • Endoveneuze thermische ablatie (met laser of radiogolven): werkt bij aders met een grotere diameter.²
• Endoveneuze sclerotherapie: hierbij wordt met behulp van echografie een stof geïnjecteerd die ontsteking veroorzaakt, waardoor de ader afgesloten wordt. Het wordt vooral gebruikt bij kleine (1-3 mm) tot middelgrote (3-5 mm) aders².
• Heelkunde: Bij de heelkundige behandeling worden de huidaders (venae saphenae) verwijderd, zodat het bloed niet meer kan terugvloeien. Hoewel die techniek vaak gebruikt wordt, werd hij onlangs vervangen door nieuwere technieken zoals thermische ablatie of sclerotherapie, waarvan de patiënt sneller herstelt². Thermische ablatie met een laser wordt beter verdragen dan sclerotherapie en heelkunde, terwijl het minder bijwerkingen veroorzaakt en een vergelijkbare werkzaamheid heeft².

Heelkunde werd lang als de beste behandeling voor spataders beschouwd. Onlangs zijn er echter nieuwe diagnostische technieken ontwikkeld, zoals het duplexonderzoek, die bijgedragen hebben tot de ontwikkeling van nieuwe heelkundige behandelingen die minder agressief maar even werkzaam zijn.⁶